Twee schilderijen van Piet Mondriaan ontdekt

Kunstnieuws

Op 7 maart is het 150 jaar geleden dat kunstenaar Piet Mondriaan werd geboren. En toeval of niet, aan de vooravond van die dag kunnen er twee schilderijen aan zijn catalogus worden toegevoegd. Het gaat om portretten uit 1907 en 1908, uit de tijd dat Mondriaan nog figuratief schilderde.

De portretten gaf hij cadeau aan zijn goede vriend Cees Bergman. Op de schilderijen staan twee van diens kinderen, Nicolaas en Elisabeth (Bets). Mondriaan schilderde ook de andere twee kinderen, Caroline (Cato) en Cornelis. Die portretten waren al bekend, al is nu pas duidelijk dat het bij het meisjesportret om Cato gaat. Dat en de ontdekking van de werken is te danken aan Nick Draaijer.

Portretten van Cees Bergman en Elisabeth ‘Betsy’ Bergman-Cavalini door Piet Mondriaan
PARTICULIERE COLLECTIE

Tijdens onderzoek naar de geschiedenis van zijn familie stuitte hij op de twee portretten: één van de geschilderde kinderen, Elisabeth ‘Bets’, is zijn overgrootmoeder. “Als kind was ik al in de ban van het portret dat boven de bank van mijn grootouders hing, waarop mijn betovergrootmoeder stond, Betsy Bergman-Cavalini, de vrouw van Cees Bergman.” Dat doek is ook geschilderd door Mondriaan. Door zijn speurtocht kwam Draaijer erachter dat meer Mondriaans in de familie waren. Niet twee, maar alle vier de kinderen bleken door hem geschilderd te zijn.

De vier kinderen van Cees en Betsy Bergman: Cornelis, Bets, Nicolaas en Cato 
PARTICULIERE COLLECTIE

Het Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, het RKD, bevestigt dat de portretten van Mondriaan zijn. “Ik heb de schilderijen niet fysiek gezien, maar ik durf mijn hand ervoor in het vuur te steken”, zegt Wietse Coppes, de Mondriaan-expert van het RKD. ‘Op basis van de afbeeldingen en het feit dat ook de andere twee kinderen door Mondriaan geschilderd zijn ben ik er 100 procent van overtuigd dat dit Mondriaans zijn.” Het RKD neemt ze ook op in de catalogus van de kunstenaar.

Nog regelmatig duiken er nieuwe Mondriaans op, vaak gaat het om werken in privébezit. Sinds het verschijnen van zijn oeuvrecatalogus in 1998, waarin 1400 werken beschreven staan, zijn er inmiddels zo’n 30 nieuwe werken bij gekomen.
Vaak gaat het om portretten, maar er zit ook vrij werk bij, vooral uit de periode dat Mondriaan nog figuratief schilderde. Wietse Coppes verwacht dat er binnenkort nog een werk bij komt, maar dat is nog in onderzoek.

Pionier abstracte kunst

Mondriaan heeft veel portretten geschilderd, voor vrienden, maar ook in opdracht, in totaal 93. Het was voor hem een manier om geld te verdienen. Vanaf 1915 begon zijn werk steeds abstracter te worden. Hij wordt dan ook gezien als een pionier van de abstracte en non-figuratieve kunst.

Vooral zijn latere geometrische werk, met de kenmerkende horizontale en verticale zwarte lijnen en primaire kleuren, is wereldberoemd. Hij was een van de belangrijkste kunstenaars van de kunststroming De Stijl. Zijn beroemdste werk is Victory Boogie Woogie, geschilderd tussen 1942 en 1944, in de tijd dat hij in New York woonde. Dat werk hangt in het Kunstmuseum Den Haag.

De nu ontdekte portretten zijn allemaal in privébezit en zijn dus niet te zien voor publiek. Het schilderij van Betsy Bergman-Cavalini is ook in privébezit, maar dat hangt tijdelijk in het Museum Jan Cunen in Oss.

Het boek van Nick Draaijer, De Geheime Portretten van Mondriaan, verschijnt vandaag bij uitgeverij Pluim.

Bron: NOS.nl / ANP